Stopa cukrzycowa - Wspomaganie leczenia

 W Polsce według danych Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), około 2,9 miliona dorosłych osób cierpi na cukrzycę, czyli co jedenasty dorosły. Co więcej, każdego roku w Polsce dochodzi do około 40 tysięcy amputacji stopy, które są wynikiem postępujących chorób, takich jak miażdżyca, czy będąca następstwem cukrzycy stopa cukrzycowa. To właśnie stopa cukrzycowa jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do niepełnosprawności. Dowiedz się, co to jest stopa cukrzycowa i jakie są objawy stopy cukrzycowej. Sprawdź, czy można zapobiegać tej chorobie i jakie są rokowania.

Co to jest stopa cukrzycowa?

Stopa cukrzycowa dotyczy osób z długo trwającym, niekontrolowanym wysokim poziomem cukru we krwi. Choroba ta występuje zarówno w cukrzycy typu I, jak i typu II. Spowodowana jest uszkodzeniem naczyń krwionośnych i nerwów w stopach, przez co zaburza ich ukrwienie, czucie i funkcjonowanie.

Przyczyny stopy cukrzycowej można podzielić na dwa główne rodzaje.

  • Czynniki neuropatyczne, czyli wynikające z uszkodzenia nerwów, które odpowiadają za czucie bólu, temperatury i dotyku w stopach. Upośledzenia te sprawiają, że osoba chora na cukrzycę nie odczuwa drobnych skaleczeń, otarć czy ran na stopach. Nie zauważa też zmian w kolorze skóry stopy. Neuropatia może też wpływać na mięśnie i stawy stopy, powodując ich zniekształcenie lub osłabienie.

  • Niedokrwienie — czyli zmniejszenie przepływu krwi w tętnicach stopy. Skutkiem niedoboru wystarczającej ilości tlenu i składników odżywczych jest martwica tkanek, w szczególności palców stopy.

Często oba te czynniki występują jednocześnie. Według klasyfikacji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD stopa cukrzycowa nie widnieje jako odrębna jednostka chorobowa, ale jako część powikłań w zakresie krążenia obwodowego związanych z różnymi typami cukrzycy.

Jakie są objawy stopy cukrzycowej?

Objawy stopy cukrzycowej mogą być różne w zależności od rodzaju zmian i stopnia uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów w stopach. Najczęściej występują:

  • ból lub skurcze w stopach, które mogą być silniejsze w nocy lub podczas chodzenia,

  • obniżona czułość, drętwienie, mrowienie, pieczenie lub kłucie, zwłaszcza w palcach stóp,

  • zmiany skórne, takie jak suchość, łuszczenie się, pękanie lub zaczerwienie (jednak skóra może być też blada, zimna, sinawa lub obrzęknięta),

  • infekcje — owrzodzenia, martwica lub zgorzel na stopach, które mogą być bezbolesne lub bardzo bolesne (rany są trudne do zagojenia i podatne na zakażenia),

  • zniekształcenie kości lub stawów w stopach, które mogą powodować trudności w chodzeniu i dopasowaniu obuwia.

Początki stopy cukrzycowej nie zawsze są widoczne na pierwszy rzut oka. Dlatego osoby chore na cukrzycę powinny regularnie sprawdzać stan swoich stóp i zgłaszać się do lekarza przy jakichkolwiek niepokojących zmianach. Im wcześniej zostaną zauważone pierwsze objawy stopy cukrzycowej, tym większa szansa na uniknięcie poważnych powikłań.

Rozpoznanie stopy cukrzycowej opiera się na badaniu fizykalnym stóp. Lekarz może także zlecić dodatkowe badania, takie jak sprawdzenie przepływu krwi w tętnicach lub badanie rentgenowskie stopy.

Leczenie stopy cukrzycowej

Podstawą leczenia stopy cukrzycowej jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi oraz odpowiednia pielęgnacja stóp. Metody leczenia są różne w zależności od rodzaju i stopnia zmian w stopie i obejmują:

  • leki — mogą być stosowane leki obniżające poziom glukozy we krwi, leki przeciwbakteryjne (antybiotyki), leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe, leki rozszerzające naczynia krwionośne lub leki przeciwzakrzepowe,

  • opatrunki — służą do oczyszczania, zabezpieczania i gojenia ran, owrzodzeń lub martwicy na stopie,

  • zabiegi chirurgiczne — polegające na usunięciu martwych lub zakażonych tkanek, oczyszczeniu rany, drenażu ropy lub tworzeniu sztucznych połączeń naczyniowych (chociaż w skrajnych przypadkach może być konieczna amputacja części kończyny),

  • inne metody — takie jak fizykoterapia, ćwiczenia fizyczne, masaż, akupunktura, laseroterapia czy terapia tlenowa.

Leczenie stopy cukrzycowej wymaga stałej opieki medycznej i współpracy pacjenta.

Rokowania w przypadku stopy cukrzycowej

Rokowanie stopy cukrzycowej zależy od czynników, takich jak: zmiany w stopie, typ cukrzycy czy ogólny stan pacjenta. Im szybsze rozpoznanie, tym rokowanie jest lepsze. Jednak aż 85% amputacji u cukrzyków poprzedza owrzodzenie stopy. Po amputacji stopy cukrzycowej pacjent musi przejść długotrwałą rehabilitację i dostosować się do nowej sytuacji życiowej.

Czy można zapobiegać stopie cukrzycowej?

Zapobieganie stopy cukrzycowej polega na regularnym monitorowaniu poziomu glukozy we krwi oraz dbaniu o higienę stóp. Stopy należy myć codziennie ciepłą wodą i mydłem oraz dokładnie je osuszać i nawilżać kremem. Ważne jest także noszenie odpowiedniego obuwia i skarpetek, które nie uciskają ani nie powodują otarć. Zalecane są również regularne wizyty u lekarza i podologa (specjalisty od pielęgnacji stóp), którzy mogą ocenić stan stóp, przeprowadzić badania czucia i ukrwienia oraz skierować na odpowiednie zabiegi.

Sprawdź jak działa Fizykoterapia Naczyniowa BEMER®